ZAMAN BOZUMU: DÜN, BUGÜN, YARIN

Zaman bozumu, terimsel olarak anakronizm kelimesi ile ifade edilir. Anakronizm; bir dönemin, bir başka dönemin koşulları ile yorumlanmasını ifade eder.

Muhteşem Yüzyıl dizisinde Pargalı İbrahim’in yer sofrasından yemek masasına geçişi de bir anakronizmadır mesela. Çünkü dizide 16. yüzyıl Osmanlı tarihi anlatılmaktadır ve masa Osmanlı’ya ancak 18. yüzyılın sonlarında girmiştir. Bu da zaman bozumudur. Game of Thrones dizisinde görülen ve tüm dünyada dalga konusu olan Starbucks bardağı da anakronizmadır. Starbucks bizim dünyamızda, bugün vardır; Game of Thrones dünyasında ise yeri yoktur.

Gençlere “Telefonunu göster!” diyen amcalar ve teyzeler bugünü dünün koşullarıyla kıyaslayarak yaparlar bunu. Çünkü onların gençliğinde yağ kuyruğunda beklemekti geçinememek. Çünkü o gençken en önemli şey sigortalı bir işe girip düzenli maaş alıp evini geçindirmekti. Onlar için “geçinemiyoruz” teknolojiye hiç para ayıramadıkları halde geçinememekti. Teknoloji onların döneminde bir lükstü. O yüzden gençlerin ceplerindeki telefonu lüks saydılar. Çünkü bu gençler yağ kuyruğunda beklemiyordu ki. Bir üstüne ceplerinde akıllı telefonları vardı! Oysa “Göster telefonunu!” amca ve teyzelerin farkında olmadıkları çok büyük bir şey var: Zaman ve şartlar değişti.

Artık teknoloji bir lüks değil, zorunlu ihtiyaçtır. Üstelik “Sadece Alo desin yeter” türünde bir telefon değil ihtiyaç olan. Akıllı telefon bir zorunluluk. Sürekli kontrol etmek ve cevap vermek zorunda olduğumuz maillerimiz var artık. İstanbul-Bursa gemisine binerken okutmak zorunda olduğumuz QR kodlar var. Yakın zamana kadar HES kodumuzu okutmadan AVM’lere giremiyorduk bile. İstanbul’da evde unuttuğunuz İstanbul Kart‘ınızı akıllı telefonunuza indirdiğiniz bir uygulama ile kullanarak toplu taşımadan yararlanabilirsiniz. ATM’den para çekmek bile akıllı telefonlarla kolayca halledilebilir hale geldi. Kısacası “göster telefonunu” diyenlerin farkında olmadığı gerekli bir ihtiyaç oldu akıllı telefonlar. Hayat bugün daha pratik olabilir ama asla daha kolay değil. Üstelik onların zamanında sorunlar daha yerel-ulusal düzeydeyken şimdiki gençler hem ulusal hem de küresel problemleri düşünmek zorunda. Onlar için “bizden geçti artık” demek kolay belki ama gençler yaşayacakları uzun yılları düşünmek zorunda.

Delüzyon, Gerçeklik ve Delilik | haberinsan

Hayat düz bir çizgi değildir; inişleri ve çıkışları vardır. Sürekli değişim geçirir, şartlar yenilenir. Dün, bugün ve yarın birbiriyle ilişkilidir; ama dün bugünün koşullarıyla, yarın dünün koşullarıyla ya da bugün yarının koşullarıyla değerlendirilemez.

Anakronizm kelimesi anlamı, anakronizm nedir?