Ebru Sanatı Tarihi ve Önemli Sanatçıları

Ebru sanatı, kâğıt bezeme sanatları arasında ön plana çıkıyor. Estetik görünümüyle dikkat çeken bu sanat türünün nasıl, nerede ve ne zaman ortaya çıktığı hakkında net bilgi yoktur. Yalnız 13. yy’de Semerkant ve Türkistan’da; 14.yy’de de İran’ın doğusunda Herat Yöresinde ebru sanatının yapıldığıyla ilgili kaynaklar ortaya çıkmıştır.

Ebru sanatının tarihiyle alakalı net bilgiye ulaşılamamasının sebebini; geleneksel Türk El Sanatları ile ilgi kitaplarda yer almamasına bağlayabiliriz. Araştırmalara göre ebru sanatının Buhara’da ortaya çıktığıyla ilgili bilgilere ulaşılmıştır. Ebru sanatı; Büyük İpek Yolu üzerinden İran’dan ebri adıyla Anadolu’ya ulaşmıştır. Ebru sanatı ilk ortaya çıktığında sanat dalı olarak görülmemiştir. Ebru sanatı önce; ciltlemelerde yan kâğıt, tezhip gibi çalışmalarda ebrulu kâğıt şeklinde kullanılmış daha sonra ilerleyerek başlı başına bir sanat dalı olarak hayatımızda yer almaya başlamıştır.

Ebru Sanatı Nedir?

Yoğunlaştırılmış suyun yüzeyine özel boyalar dökülerek fırça gibi aletlerle kağıtlarda desenler oluşturulmasına, ebru sanatı adını veriyoruz. Ebru sanatında özel teknikler uygulanmaktadır. Bülbül yuvası, dalgalı ebru, battal ebru, zemin ebrusu vb. birçok desen ebru sanatında oluşturuluyor.
Görsel anlamda insanın dikkatini çeken ebru sanatını yapabilmek için kurslarına gidebilirsiniz. Kurslarda ebru sanatının tarihini, tekniklerini ve felsefesini öğrenebilirsiniz. Kurslarda aynı zamanda ebru sanatında kullanılan malzemelerin nasıl temin edildiği ve hazırlandığıyla ilgili bilgilere de ulaşabilirsiniz.

Osmanlı’da Ebru Sanatı

Osmanlı Devleti zamanında çok sayıda ebru sanatçısı yetişmiştir. Osmanlı’da devletin resmi yazışmalarında ve belgelerinde ebrulu kağıtlar kullanılmıştır. Böylelikle hem estetik değer ortaya koyulmuştur hem de tahrifat girişimi engellenmiştir. O yüzden günümüzde kâğıt paraların, çeklerin üzerinde yer alan karmaşık desenler kullanılmaktadır.

Ebru sanatı tarihinde tespit edilen ilk ebruzenin “şebek” lakaplı Mehmet Efendi olduğunu söyleyebiliriz. Ebru sanatının üstatları arasında Hatib Mehmet Efendi’de yer alıyor. Üzerinde tarihin olduğu en eski ebru kağıdıysa, 1554 senesine aittir. Bu ebrulu kâğıdın, Malik-i Deylemi’in yazısı olduğunu söyleyebiliriz. İsviçre’de Mehmed Ali Kağıtçı tarafından Palette Dergisi’nde kaleme alınan makalede 1447 tarihine ait ebru kâğıdı bulunmuştur. Topkapı Sarayı Müzesi’nde bu ebru kağıdının görüldüğüne dair iddialar vardır. Fakat numarasıyla ilgili hiçbir bilgi verilmediği için ebru kağıdına ulaşılamamıştır.

Sanat ve Zanaat Arasındaki Fark Nedir? | haberinsan

Ebru Sanatının Önemli Sanatçıları

Ebru sanatının günümüze kadar ilerlemesinde birbirinden değerli sanatçıların katkıları olduğunu söyleyebiliriz. Ebru sanatı gelişiminde rol oynayan sanatçıları şöyle sıralayabiliriz:

• Şebek Mehmet Efendi
  Bilinen en eski ebru sanatı sanatçıları arasında Şebek Mehmet Efendi yer alıyor. Şebek Mehmet Efendi’nin kim olduğuyla alakalı detaylı bilgi maalesef yok. Şebek Mehmet Efendi’den Tertib-i Risale-i Ebri isimli eserde “rahimehumullah” olarak bahsedilmiştir. Fuzuli’ye ait “Hadikatü’s Süeda” eserinin yazma kopyasında ünlü sanatçının ebru eserleri bulunuyor.
• Köksal Çiftçi
  Çağdaş ebru sanatçısı Köksal Çiftçi, yurtiçi ve yurtdışında çok sayıda sergiler açmıştır. Maltepe Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olarak istihdam eden ünlü ebru ustasının sarı basın kartı da vardır. Sarı basın kartına sahip olduğu için 25 sene dergi ve gazetelerde karikatürler çizmiştir.
• Edhem Efendi
  Hazerfen lakabıyla anılan Edhem Efendi, ilk ebru sanatçımız olarak biliniyor. Edhem Efendi ebru sanatı dışında oymacılık, dülgerlik ve dokumacılık gibi sanatlarla da uğraşmıştır.
• Niyazi Sayın
  Klasik ebru sanatını öğrenerek önemli eserler ortaya çıkarmıştır. Niyazi Sayın ebru sanatının haricinde müziğe de ilgi duymuştur.
• Hatip Efendi
  Ayasofya Camii’nde görev yapmıştır. Hatip Efendi’de Ethem Efendi gibi ilk ebrucularımızdandır. Figüratif ebru sanatı bulup geliştirmiştir.
• Şeyh Sadık
  Ebru sanatı sanatçıları içerisinde yer alan diğer önemli isimse, Şeyh Sadık’tır. Şeyh Sadık’ın ebru sanatına önemli katkıları vardır.

Ünlü Ebru Sanatçıları Kimlerdir